Avrupa Konseyi 22 Mayıs 2023 tarihinde makinelere ilişkin yeni yönetmeliği kabul etti. Önerilen mevzuatla birlikte, 2006/42/AT makine emniyeti yönetmeliği güncellemekte ve onu bir regülasyon haline getirmektedir. Yeni yönetmelikle, AB’deki makineler için temel sağlık ve güvenlik gereksinimlerini uyumlu hale getirilirken, makinelerin AB pazarında serbest dolaşımını teşvik edilmekte ve çalışanlar ve vatandaşlar için yüksek düzeyde güvenlik sağlamaktadır.
Uygunluk ve dokümantasyon gerekleri
Yeni yönetmeliğin Temmuz 2023’te AB Resmi Gazetesi’nde yayınlanması planlanmaktadır. 22 Mayıs 2023’te Avrupa Konseyi tarafından kabul edilen yönetmelik, altı adet ‘yüksek riskli’ makine kategorisi için bir üçüncü taraf uygunluk değerlendirmesini (Onaylanmış Kuruluş denetimini) zorunlu kılmaktadır.
Ürünün güvenli kullanımını sağlamak için gerekli güvenlik bilgilerinin her ürünle birlikte sağlanması gerekecek, ancak dijital geçişe uygun olarak yönetmelik, dijital talimatların varsayılan seçenek olabileceğini belirtmektedir. Bununla birlikte basılı olarak verilen talimatlar, talep eden müşteriler için bir seçenek olmaya devam edecektir.
Yeni Yönetmeliğin Arka Planı
Mevzuatın revizyon ihtiyacı, Üye Devletler arasında büyük yasal düzenleme boşlukları ve standart eksikliğini ortaya çıkaran ve son yıllarda ülkeler arasında farklı uygulama modellerine yol açan eski Makine Yönetmeliğinin yeterli olmamasından kaynaklanmıştır.
Dolayısıyla bu yeni revizyon, teknolojik ilerleme (yapay zekâ gibi), makine tasarımı, yapımı ve ticareti konularında güncelliği sağlamak için Avrupa Birliği içindeki sağlık ve güvenlik gereklerini standartlaştırma ihtiyacından kaynaklanmıştır.
Sanayide işbirlikçi teknolojilerin artan kullanımı göz önüne alındığında, eski yönetmelik, insan-robot etkileşimi ile ilgili olan teknolojiler gibi gelişen teknolojilerden kaynaklanan yeni riskleri yeterince kapsamadığından, revizyon gereksinimi yaratmıştır. Revizyon gereksinimi için, ürün piyasaya sürüldükten sonra son kullanıcıların ihtiyaçlarını karşılamak için ilave edilen makinelerin ve yazılım güncellemelerinin yönetilmesinin karmaşıklığı de eklenebilir.
2006/42/AT makine emniyeti yönetmeliği, makineler için temel sağlık ve güvenlik gereklerinin AB düzeyinde uyumlaştırılmasını düzenleyen ana mevzuatlardan biriydi. 22 Mayıs 2023’te kabul edilen yeni yönetmelik, güvenli makinelerin Birlik pazarına arzı için yasal bir çerçeve oluşturacak ve gelişen teknolojilerle bağlantılı yeni riskleri kapsayacak şekilde düzenlenmiştir. Yönetmelik ayrıca kapsamını netleştirerek hukuki belirliliği de güvence altına almaktadır. Örneğin, kişisel ulaşım için kullanılan küçük araçları ve scooter veya bisiklet gibi hafif elektrikli araçları da kapsamına almaktadır. Küçük de olsa bu araçlar yaygın olarak kullanılmakta ve kullanıcıları için potansiyel olarak tehlikeler taşımaktadır.
Temel değişiklikler
Temelde yeni yönetmelikteki değişiklikleri 3 ana grup altında toplayabiliriz:
- Yapay zekâ sistemlerinin makinelerde güvenli kullanımının sağlanması
- Mevcut bazı hükümleri yasal olarak netleştirilmesi ve yoruma yer bırakmayacak şekilde düzenlemelerin standartlaştırılması
- Makineyle birlikte verilen talimatlar için dijital biçimlerin kullanılmasına izin verilmesi ve teşvik edilmesi
Konsey’in 22 Mayıs 2023 Avrupa Parlamentosu’nun tutumunu onaylamasının ardından, bu yasama kanunu kabul edilmiştir. Yönetmelik, Avrupa Parlamentosu Başkanı ve Konsey Başkanı tarafından imzalandıktan sonra Avrupa Birliği Resmî Gazetesi’nde yayımlanacak ve yayımını izleyen yirminci gün yürürlüğe girmesi karar altına alınmıştır. Temmuz 2023’te yayınlanması planlanan yeni yönetmelik eski yönetmeliği hemen geçersiz kılmıyor. Mevcut yönetmelik olan 2006/42/AT Makine emniyeti yönetmeliği 42 ay boyunca yürürlükte kalması öngörülmektedir.
